Ouder & Wijzer | Hoe houd ik het vol?

Veel oudere werknemers slepen zichzelf naar de eindstreep van hun werkzame leven. En dat is niet verwonderlijk. Zij begonnen vaak op jonge leeftijd te werken en deden in hun arbeidzame leven wellicht veel meer lichamelijk zwaar werk. Dat heeft zijn weerslag op de fitheid aan het einde van de loopbaan. En ook nog, veel ouderen van nu moeten langer doorwerken voor hun pensioneringsleeftijd.

Anno 2002 kon je zo rond je zestigste stoppen met werken. Dat is nu zeven jaar later, dus rond het zevenenzestigste levensjaar. Hoe kun je als senior dan toch op een goede en gezonde manier je loopbaan afronden? We vroegen het loopbaancoach Jannie van der Mark die in de achterliggende tijd al heel wat adviezen heeft gegeven.

Generatiepact

Inmiddels zijn er al veel initiatieven ontstaan vanuit samenwerking tussen werkgevers en werknemers in een zogenoemd generatiepact. Het heet een pact omdat zowel ouderen als jongeren er wat aan hebben. Ouderen gaan minder werken, zodat er voor jonge werknemers eerder een kans op een vast contract ontstaat.
In veel cao’s en onderhandelingen wordt gesproken over het generatiepact. Hier wordt in dit artikel dieper op ingegaan.

De praktijk

Jannie sprak eens een man van 61 jaar. Hij maakte zich zorgen over de vraag hoe hij de ontwikkelingen allemaal bij moest houden en dat hij deze niet meer zo snel oppikte. Dat signaal krijgt de RMU-loopbaancoach van meer mensen.
Het is blijkbaar belangrijk dat oudere werknemers niet vergeleken worden met jongeren, maar dat er gekeken wordt naar ieders mogelijkheden. Bij veranderingen moet daar op afgestemd worden.

Het begeleiden op een passend tempo vindt meer aansluiting.
Aan de andere kant zijn er ook mensen die bijvoorbeeld echt niet met de computer willen of kunnen werken. Dat is een reden om een oproep te doen om in onszelf te blijven investeren. Je moet meegaan met de tijd en investeren in je ontwikkeling. Niet alleen een werkgever heeft verantwoordelijkheden, de werknemer net zo goed. Werkgevers moeten beseffen dat ouderen al heel veel ontwikkelingen hebben meegemaakt. De RMU vindt het belangrijk dat iedereen op de werkvloer rekening houdt met ouderen die in een andere fase van hun werk zitten.
Het kan een teleurstellende ervaring zijn voor een oudere werknemer als het hem of haar niet zo snel afgaat op bepaalde gebieden zoals bij jongeren. Jannie: “Het is geen falen als het niet lukt om bij te leren of dingen aan te leren. Vraag om extra tijd om nieuwe software of technologieën onder de knie te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de thuiszorgmedewerker die opeens met een tablet onderweg moet. Ze kan wellicht niet met de software uit de voeten, maar ze is zeker wel een goede verpleegkundige.”

Blijvende inzetbaarheid is absoluut niet alleen een probleem voor de oudere werknemer zelf. Belangrijk is dat we met zijn allen het gesprek aangaan over hoe we werk vol kunnen houden, zowel in de ontwikkelingen als ook fysiek. Denk maar aan de zware beroepen in de zorg, metaal, landbouw, weg- en waterbouw, scheepvaart enzovoort. Elke sector en branche moet hier wat mee. Daarnaast heeft Nederland deze sectoren hard nodig en is er weinig instroom van jonge werknemers.

Wat zijn zware beroepen?

Dat is ingewikkeld. Als je zelf ervaart dat je een zwaar beroep hebt, je werk niet meer aan kunt of je hebt zorgen, dan moet je in gesprek gaan met je werkgever hoe je het samen volhoudt. Niet vanuit het verwijt, maar vanuit het respect dat je het ‘samen’ moet doen om de eindstreep te halen.

Demotie

Voor sommigen is demotie (teruggaan in functie) een optie. Maar niet iedereen wil terug in functie. Dat kan immers financiële gevolgen hebben. Het is te overwegen om te sparen zodat demotie wel een optie wordt. Mag de vraag dan gesteld worden dat je ook als werknemer je verantwoordelijkheid neemt? Want is het eerlijk om de verantwoordelijkheid (financiële gevolgen) op het bordje te leggen van de werkgever? Ontwikkelingen en veranderingen zijn niet altijd leuk, maar ga het gesprek aan.

Blik op de toekomst

Hoewel er al goede stappen zijn gezet door afspraken rond een generatiepact en andere afspraken in cao’s, doet de RMU een dringende oproep om meer aandacht te hebben voor dit onderwerp. Schenk aandacht aan de duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. De instroom van jonge werknemers wordt minder en ouderen moeten mogelijkheden hebben om het werk te doen. Elke organisatie moet weten wat er mogelijk is. Door zaken in cao’s af te spreken dwing je werkgevers om er over na te denken, maar er hangt voor de werkgever wel een prijskaartje aan. Verlofdagen bijkopen, extra vakantiedagen, scholing en wisselende werkdagen kosten de werkgever geld. Daarom moet duidelijk zijn wat de voordelen zijn van beleid.
“Er moet meer aandacht en budget zijn voor deze doelgroep. Zeker ook met alle technologische veranderingen die nog gaan komen. Nogmaals, het is belangrijk dat de werknemer ook zelf in gesprek gaat met de werkgever en naar de mogelijkheden vraagt. Wil de werkgever niet in gesprek, zoek dan contact met de bedrijfsarts. Iedere werknemer heeft recht op een preventief gesprek.”
Als de werkgever geen oog heeft voor de oudere werknemer dan bestaat de kans dat een oudere werknemer zich moet ziekmelden. Dat kost een werkgever veel geld, omdat de werkgever twee jaar moet doorbetalen zonder opbrengst van arbeid. Een generatiepact kost de werkgever minder en scheelt een hoop administratief gedoe.

Loopbaancoaching

Is het voor u soms een raadsel waarom u vastloopt in uw functioneren? Dan kan het een goede investering in uzelf zijn om samen met een loopbaancoach inzicht te krijgen in uw waarden, kwaliteiten, valkuilen, vaardigheden, persoonlijkheid en mogelijke belemmeringen. De RMU wil u hier graag in ondersteunen. Neem gerust contact met de RMU op of kijk eens op de pagina Loopbaancoaching.

To-do-list

Dit hoofdstuk is een bijdrage van Jannie van der Mark, loopbaancoach bij de RMU. Zij is geïnterviewd door Amanda Herrera de Gier, medewerker Communicatie bij de RMU.

Dit artikel IS GEPUBLICEERD IN DE BROCHURE OUDER & WIJZER VAN RMU SENIOR, UITGAVE 2020.