Zanelle Mans: Wonen met zorg, is onze missie

WAT IS NU HET VERSCHIL TUSSEN VERPLEEGHUISZORG EN ZIEKENHUISZORG? ZANELLE MANS, SINDS 1 JULI 2022 MANAGER ZORG & WELZIJN BIJ SALEM, KAN DIE VRAAG ALS GEEN ANDER BEANTWOORDEN.

Ze werkte namelijk eerst zo’n achttien jaar in het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht, eerst als leerlingverpleegkundige, toen als verpleegkundige op de cardiologie, zeven jaar als opleidingsadviseur en later nog als afdelingshoofd. Zanelle: ‘Het mooie aan de verpleeghuiszorg is dat je echt een band hebt met de bewoner. Als ik nu naar een bewoner ga, ben ik te gast bij die bewoner, in het ziekenhuis is het andersom. Daar is de patiënt te gast. Bij Salem leggen we ook steeds meer de focus op wonen. Wonen met zorg, is onze missie. Het wonen staat steeds meer voorop. De zorg die je daarbij nodig hebt, bieden we je, op maat.

Wat trok je aan in een managementfunctie in de zorg?

Zanelle: ‘Organiseren zit mij in het DNA. Dat kan natuurlijk op microniveau, aan het bed, maar ook als manager, zoals ik nu doe bij Salem. In mijn functie vind ik het belangrijk om teamleiders in hun kracht te zetten. Verder is er binnen Salem ook sprake van ontwikkelingen. Ik merk dat mijn ervaring uit eerdere functies goed van pas komt.’

Is dat ook wat je aanspreekt in Salem als organisatie, het vooruitdenken en vooruitstreven?

‘Ja, zeker, dat vind ik ook heel leuk om te doen, ook om de teamleiders te betrekken en hen te helpen de gesprekken met de medewerkers te voeren. We zien natuurlijk de vergrijzing op ons afkomen, de zorgvraag zal de komende jaren steeds groter worden. Daarom moeten we als zorgorganisaties goed nadenken over de toekomst en daar nu alvast op anticiperen. We zijn gewend vanuit ons zorghart om de regie bij de voordeur over te nemen, maar dat moet gaan veranderen. Dat is ook een verandering van mindset, in de zorg, bij bewoners en ook in de samenleving. Als we de zorg beter afstemmen, kunnen we meer mensen helpen. Welke zorg kun je bijvoorbeeld thuis nog krijgen? En wanneer moet je echt naar een verpleeghuis?

Het gaat erom dat de zorg op de juiste plek, op het juiste moment, door de juiste medewerker wordt verleend. 

Ik merk wel dat dit thema nog niet heel erg leeft in de teams, de medewerkers richten zich vooral op de zorg nu. Het is ook best lastig om te bedenken. We kunnen natuurlijk niet in de toekomst kijken, maar we zien wel trends. Ik vind dat je realistisch moet zijn. Wat komt er op ons af? Wat betekent dit voor de zorg en voor de medewerkers? Wat kunnen we nu al doen om ons daarop voor te bereiden?’

Dit heeft alles te maken met draagkracht, ook de draagkracht van de zorg als systeem. Waar denk je aan bij het woord draagkracht?

‘In mijn functie betekent het vooral dat ik nadenk over hoeveel wij kunnen dragen als zorgorganisatie in de zorg die eraan komt. De last moeten we natuurlijk wel kunnen dragen, het moet in balans zijn, zowel qua personeel als qua middelen, materiaal en ruimte. We hebben in Nederland afgesproken dat we niet gaan groeien in het aantal verpleeghuisplekken, maar we moeten ervoor zorgen dat de zorg op de juiste plek gegeven wordt. In het ziekenhuis zie je dit ook. Moet je opgenomen worden of is een dagbehandeling voldoende? Een consult kan misschien ook telefonisch. Het gaat erom dat de zorg op de juiste plek, op het juiste moment, door de juiste medewerker wordt verleend. Ik vind het heel leuk om hierover na te denken en in gesprek te gaan met anderen over dit thema. 

Denk je dat dit niet groeien in zorgplekken echt gaat werken? Er komen toch ook meer oude mensen?

‘Ja, dat klopt, maar er zijn ook heel veel innovaties, waardoor mensen langer thuis kunnen wonen. Tegenwoordig kun je bijvoorbeeld beeldbellen, er zijn meer voorzieningen in de omgeving en er is ook nog passende zorg, mantelzorg en de behandelingen worden innovatiever. Hersteltijden zijn bijvoorbeeld minder lang en door innovaties is er minder hulp nodig. Het is ook niet per se goed als mensen uit hun eigen omgeving worden gehaald en in een verpleeghuis gaan wonen. Voor veel mensen is dat een grote stap, echt niet niks. Hiervoor is natuurlijk wel een verandering van denken nodig. In de toekomst proberen we mensen steeds meer thuis te behandelen. De casemanager, degene die de zorg regelt, wordt belangrijker. Als die een goede triage uitvoert, kan de zorg zo passend mogelijk gegeven worden. De casemanager denkt met de cliënt goed na over wat er thuis nog kan, bijvoorbeeld een bed beneden.’

Er wordt veel gesproken over de gevolgen van personeelstekorten in de zorg, hebben jullie daar bij Salem ook last van?

‘We hebben wel een personeelstekort, maar er is gelukkig ook veel aanwas. We hebben veel oproepkrachten en de bereidwilligheid om de diensten op te vullen is groot. We proberen maatwerk te bieden, bijvoorbeeld door de diensten aan te passen aan de mogelijkheden van de medewerker. We werken bijvoorbeeld weleens met een gedeelde dienst, een collega neemt de dienst halverwege over. Je doet dat natuurlijk liever niet, maar we werken liever met onze vaste, vertrouwde medewerkers dan bijvoorbeeld met zzp’ers. Bij Salem kiezen we er voor dat laatste niet te doen. Verder denken we hierin natuurlijk ook aan de toekomst. We leiden veel mensen op en bieden hierin ook programma’s op maat. Er is best veel animo om weer aan de slag te gaan, vooral bij herintreders. Dat zijn zorgwerkers die een tijdje niet gewerkt hebben, bijvoorbeeld omdat het gezin aandacht vroeg. We proberen de drempel zo laag mogelijk te houden en een opleiding op maat aan te bieden. Ik merk soms dat mensen die er een tijdje uit zijn geweest, het best wel spannend vinden om weer te beginnen. Maar als je daar oog voor hebt, zijn ze juist ook heel gemotiveerd. We hebben veel herintreders mogen verwelkomen.’

Jullie diensten worden dus opgevuld door medewerkers die je al in dienst hebt. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers niet te veel hooi op hun vork nemen, uit plichtsgevoel bijvoorbeeld?

‘We proberen vanuit het management perspectief te bieden. Bijvoorbeeld door te laten zien dat we hard werken om de formatie weer op orde te krijgen. Verder vinden we het belangrijk dat de teamleiders het gesprek aangaan en aan de medewerkers vragen hoe het gaat. Bovendien erkennen we het probleem, en spreken we onze dankbaarheid uit richting de medewerkers dat ze hun schouders er samen onderzetten. Verder moet je respect hebben voor de mogelijkheden van de medewerker. Niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden en dat mag er zijn.’

In de media wordt soms gesproken over het zorginfarct, is dat ook een thema waar binnen Salem het gesprek over gevoerd wordt?

‘Het begrip “zorginfarct” is een term die herkend wordt, maar het is niet het gesprek van de dag. De zorgvraag die er ligt, is natuurlijk wel groter dan het aantal plaatsen dat we hebben. De medewerkers zijn zich er heel bewust van als er een bed leeg is. We proberen dat bed zo snel mogelijk weer bezet te krijgen door een bewoner. Medewerkers zijn zelfs bereid om daarvoor hun rooster aan te passen, als dat nodig is. Ze voelen zich ook verantwoordelijk voor de mensen op de wachtlijst, die hun zorg hard nodig hebben.

Dit interview verscheen in het RMU-magazine Zorg&Welzijn van maart 2023. Wil je het hele magazine lezen? Vraag'm aan via info@rmu.nu.