Arbeidsovereenkomst eenzijdig aanpassen

Het wijzigen van de arbeidsovereenkomst: bijna iedere werkgever loopt er wel een keer tegenaan. Bijvoorbeeld door een (collectieve) aanpassing van de werktijden. Of omdat een standplaats komt te vervallen. Hoe voer je zo’n aanpassing door? Moet je de werknemer om toestemming vragen? Wat zegt de wet hierover?

Artikel 7:613 BW

Artikel 7:613 BW is in dit kader een belangrijk artikel. Hierin staat het volgende:

“De werkgever kan slechts een beroep doen op een schriftelijk beding dat hem de bevoegdheid geeft een in de arbeidsovereenkomst voorkomende arbeidsvoorwaarde te wijzigen, indien hij bij de wijziging een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken.”

Wat simpeler gezegd: je kunt in de arbeidsovereenkomst opnemen dat je de overeenkomst eenzijdig mag wijzigen. Maar dat betekent niet dat je dat in iedere situatie zomaar kunt doen. Er zijn twee voorwaarden:

• Je moet als werkgever een zwaarwegend belang hebben; én
• het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, moet daarvoor redelijkerwijs wijken.

Bij een zwaarwegend belang kun je denken aan zware financiële of organisatorische omstandigheden, of de instemming van een vakbond/ondernemingsraad. Het bevorderen van de werksfeer was in elk geval geen zwaarwegend belang om een thuiswerkregeling af te schaffen.

Het eenzijdig wijzigingsbeding

Hoe zet je dit nu in een arbeidsovereenkomst? Een voorbeeld van een eenzijdig wijzigingsbeding:

“Werkgever kan eenzijdig wijzigingen aanbrengen in deze arbeidsovereenkomst als daarvoor een zodanig zwaarwichtig belang bestaat dat het belang van Werknemer daarvoor naar redelijkheid en billijkheid moet wijken.”

Artikel 7:611 BW

En als er geen eenzijdig wijzigingsbeding is opgenomen, kun je dan geen wijziging doorvoeren? Jawel, dat kan op basis van artikel 7:611 BW. Natuurlijk zijn ook daar weer voorwaarden aan verbonden:

• Er moet sprake zijn van gewijzigde omstandigheden;
• Werkgever heeft werknemer een redelijk wijzigingsvoorstel gedaan;
• Werknemer kan het voorstel redelijkerwijs niet weigeren.

Aandachtspunten

Opmerkelijk: veel staat of valt met redelijkheid. Dat is vaker zo in het recht, maar betekent ook dat het van tevoren lastig is om te bedenken of een wijziging nu wel of niet eenzijdig mag worden doorgevoerd. Het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden is in de praktijk daarom vaak niet eenvoudig. Een paar aandachtspunten:

• Probeer bij voorkeur om met de werknemer overeenstemming te bereiken over een wijziging. Dat zorgt voor een betere arbeidsrelatie en de werknemer kan de wijziging dan niet meer aanvechten.
• Kijk daarnaast naar alternatieven. Zijn er alternatieven mogelijk die minder ingrijpend zijn voor de werknemer? Bijvoorbeeld bij het vervallen van een standplaats: is er een standplaats dichter bij Groningen dan Maastricht?
• Is er een ondernemingsraad? Check of het verplicht is om de ondernemingsraad om instemming of advies te vragen. Is er geen verplichting, dan kan het in de praktijk nog steeds verstandig zijn. Als de OR akkoord gaat met een wijziging, maakt dat het voor een rechter sneller acceptabel.
• Let op bij het aanpassen van arbeidsvoorwaarden tijdens ziekte, dan ligt aanpassing nog wat ingewikkelder.

Advies op maat nodig om te kijken of arbeidsvoorwaarden (eenzijdig) mogen worden aangepast? Neem contact met ons op!