Orgaandonatie: een vraag van levensbelang?

De RMU sector Gezondheidszorg & Welzijn organiseerde dit jaar 3 themabijeenkomsten over het thema ‘Orgaandonatie, een vraag van levensbelang?’. De enorme belangstelling tijdens deze bijeenkomsten -waarvan de laatste op 9 oktober in Dirksland werd gehouden- verraadt dat dit onderwerp veel mensen raakt. Sterker nog, dit onderwerp raakt iedere burger in Nederland. Want met het Actieve Donorregistratie-systeem wordt iedere Nederlandse burger vanaf 18 jaar in het Donorregister geregistreerd met ‘geen bezwaar’ tegen orgaan- of weefseldonatie.

Mark van Opijnen, arts in opleiding hield een lezing gericht op de medisch ethische kant van orgaandonatie. Vanzelfsprekend kwam daarbij het onderwerp ‘hersendood’, een proces met een onomkeerbaar punt, aan de orde.

Hersendood

Bij een persoon die hersendood is, zijn de functies van de hersenen, hersenstam en het verlengde merg volledig en onherstelbaar verloren. Door beademing lijkt het echter dat zo’n persoon nog leeft. Dr. H.J. Agteresch schrijft hierover in zijn boek ‘Als grenzen vervagen’ dat in dit geval “een scheiding is opgetreden tussen de eenheid van lichaam en geest. Het is niet meer mogelijk te functioneren als één geheel. Daarom kan er ook niet meer gesproken worden over een wezen, over een mens. Ook al klopt het hart nog door (met de hulp van beademingsapparatuur), toch bevindt een hersendode zich in een situatie voorbij het intreden van de dood. Hersendood betekent de dood van de persoon.”.
“(…) Alle therapie móét dan ook gestaakt worden. Het beademingsapparaat moet uitgezet worden. Want een dode mag niet als een schijnlevende behandeld worden.”

Waarom orgaandonatie?

Er is een flinke wachtlijst van patiënten die wachten op een of meerdere organen.
Met ca. 265 donoren per jaar worden ruim 750 levens gered. De kans om zelf een donororgaan nodig te hebben, is veel groter dan de kans om na je overlijden donor te kunnen worden, aldus Van Opijnen. Slechts 1:10.000 mensen die overlijden kan namelijk donor worden.

Er wordt nogal eens gezegd dat als je donor bent er eerder wordt gestopt met behandeling. Is dat zo? Daarover is Van Opijnen duidelijk: beslist niet! Artsen hebben de plicht om het leven van hun patiënten te redden als dat kan. Als iemand is overleden wordt pas het Donorregister geraadpleegd.

Kwetsbaar

Omdat bij orgaandonatie leven en dood bij elkaar komen maakt dat dit onderwerp zo kwetsbaar is. In de Bijbel is geen duidelijk antwoord te vinden. Mag alles wat kan?
Enerzijds moeten we de waarde van het lichaam niet onderschatten. Je bent tenslotte eigendom van de Schepper, tijdens en na het leven. Het lichaam dienen we dus met eerbied te behandelen. Anderzijds wordt in de Bijbel ook gesproken over de vergankelijkheid van het lichaam die tot stof zal wederkeren.

Persoonlijke keuze

Ben je voor of tegen orgaandonatie? Dat is echt een persoonlijke keuze. En iedere keuze dienen we te respecteren. Van Opijnen pleit wel voor een keuze op basis van feiten.
De één is veel bezig met het maken van de keuze, een ander denkt er (liever) helemaal niet over na.
Juist voor die laatste groep stelde Mark van Opijnen twee persoonlijke vragen die tot nadenken stemmen. Stel jezelf de volgende vragen:

1. Wil ík een orgaan ontvangen, wanneer ik dat nodig zou hebben?
2. Kan ik principieel tegen orgaandonatie zijn als ik zelf wel met iemand anders orgaan gered wil worden als dat nodig is?

Geen registratie = wel donatie

Peter Schalk, Senator Eerste Kamer SGP en Raad van Bestuur bij de RMU ging in op de juridische kant van orgaandonatie. Met de nieuwe wet wordt geen registratie in het Donorregister wel donatie. Met de totstandkoming van de wet grijpt de Staat in in het lichaam van burgers. Kunnen we met dit systeem volhouden dat donatie een gift is? Of is dit een vorm van gedwongen naastenliefde?

Na de pauze was er ruimte voor vragen en discussie. Een keuze maken is niet zo eenvoudig maar voor een deel van de aanwezigen heeft deze avond bijgedragen aan het vormen van een keuze voor het nieuwe Donorregister. De één is voor, de ander tegen…